เชื้อแบคทีเรียแอโรโมนาส (Aeromonas spp.) มีความสำคัญยังไงบ้าง สถานการณ์ในแต่ละพื้นที่การเลี้ยงปลาเป็นยังไงจะเล่าให้ฟังค่ะ

สำหรับในปลาที่อาศัยอยู่แถบกระแสน้ำอุ่น (warm water fish) มักพบรายงานการติดเชื้อ Aeromonas hydrophila ซึ่งก่อให้เกิดโรค Motile Aeromonas Septicaemia (MAS) หรือ haemorrhagic septicemia โดยปกติสามารถพบเชื้อ Aeromonas hydrophila ในแหล่งน้ำทั่วๆ ไปและลำไส้ของปลาปกติ ในสภาวะที่ระบบการเลี้ยงมีความสมดุลเชื้อแบคทีเรียนี้จะไม่ก่อให้เกิดโรคในปลา แต่ถ้าสภาวะแวดล้อมเปลี่ยนแปลงไป ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากการจัดการของระบบการเลี้ยงในปัจจุบัน เช่น เลี้ยงปลาหนาแน่นเกินไป มีของเสียขับถ่ายออกมาปริมาณมาก การให้อาหารมากเกินไปจนเหลือตกค้างในบ่อหรือกระชังทำให้คุณภาพน้ำไม่เหมาะสม เป็นสาเหตุโน้มนำให้ปลาอ่อนแอและเครียดโอกาสที่ปลาจะเป็นโรคจึงมีเพิ่มขึ้น

การติดเชื้อ Aeromonas hydrophila ในปลานิลสามารถพบได้ทั้งลักษณะที่เป็นการติดเชื้อแบบสาเหตุของโรคเลย (primary infection) และการติดเชื้อซ้อน (secondary infection) รวมทั้งในรูปแบบของการติดเชื้อแบบเฉียบพลัน (acute) หรือการติดเชื้อเรื้อรัง (chronic) หรือการติดเชื้อแฝง (latent infection) และยังสามารถพบได้ในปลานิลทุกอายุแต่พบปัญหามากทั้งในโรงเพาะฟักและในปลานิลวัยอนุบาลเลยก่อให้เกิดความเสียหายอย่างมากในอุตสาหกรรมการเพาะเลี้ยงปลานิลสำหรับปลานิลที่ติดเชื้อมีรายงานว่าพบอัตราตายสูงตั้งแต่ 80% และในช่วงฤดูร้อนอาจพบการตายได้สูงถึง 100%

รายงานการระบาดของโรคติดเชื้อ Aeromonas hydrophila ในปลานิลพบได้หลายประเทศทั่วโลกที่มีการเลี้ยงปลานิลอย่างหนาแน่น เช่น อินโดนีเซีย มาเลเซีย ปาปัวนิวกินี ประเทศไทย อินเดีย ออสเตรเลียและฟิลิปปินส์สำหรับปลานิลที่ติดเชื้อ Aeromonas hydrophila จะมีลักษณะอาการยังไงบ้าง ในบทความครั้งหน้ามาดูกันค่ะ

สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเม)
อ.น.สพ.ดร. ภัทรพล เปี่ยมสมบูรณ์ (หมอเอก) 

How does Aeromonas spp. impact our fish?

In a tropical region such as Thailand, Aeromonas hydrophila is commonly found. A. hydropila is a causative agent of Motile Aeromonas Septicaemia (MAS) or haemorrhagic septicemia in tilapia. These bacteria inhabit in natural water and also in fish’s gut. A. hydropila does not cause disease under normal circumstance, but when something goes wrong, such as abrupt change in water quality, fish will become weak and A. hydropila reside in their body or in the environment will flare up and cause disease. The change in culture environment is usually due to over-stocking or over-feeding which result in excessive accumulation of ammonium waste. This condition will definitely make fish weak, stress and vulnerable to all diseases.

Aeromonas hydrophila can be either primary (main cause) or secondary (follow the other pathogen) cause of infection. The disease can be acute (fast, abrupt progress), chronic (slow, long progress) or latent (infect without clinical sign). Disease can occur in all age group, but in hatchery and fingerling stage are the most problematic. Mortality rate in tilapia is high, from 80% to 100% during summer. Aeromonas hydrophila is found throughout tilapia intensive culture region including Indonesia, Malaysia, Papua New Guinea, Thailand, India, Australia and the Philippines.

For clinical signs of Aeromonas hydrophila, we will show you next time.

Mintra Lukkana, DVM, MSc, PhD
Pathradol Piamsomboon , DVM , PhD