สำหรับการเลี้ยงสัตว์ในปัจจุบันนั้นปฏิเสธไม่ได้เลยว่ามีการนำเทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการใช้จัดการการผลิตสัตว์ในฟาร์มเพิ่มมากขึ้นในทุกมิติของการทำงานซึ่งมีส่วนช่วยให้สามารถกำหนดแผนในการทำงานได้สะดวกมากขึ้นและได้ผลผลิตเพิ่มมากขึ้นอย่างมีคุณภาพในระยะเวลาการเลี้ยงที่สั้นลง การผสมเทียม (Artificial insemination) ไม่ได้มีแต่ในคนนะคะ ในสัตว์เองก็มีการผสมเทียมเหมือนกันการผสมเทียมเป็นอีกเทคโนโลยีหนึ่งที่นำมาใช้ในฟาร์มเลี้ยงสัตว์อย่างแพร่หลาย ทั้งฟาร์มโค กระบือ แพะ แกะ สุกร และรวมถึงฟาร์มเพาะเลี้ยงปลา หลักการของการผสมเทียมก็คือ การทำให้อสุจิ กับ ไข่ ผสมกันโดยที่สัตว์ไม่ต้องร่วมเพศกันตามปกติ ซึ่งสามารถทำการผสมเทียมได้ทั้งในสัตว์ที่ในธรรมชาติมีการปฏิสนธิภายในร่างกาย เช่น โค กระบือ แพะ แกะ สุกรและสัตว์ที่มีการปฏิสนธิภายนอกร่างกาย เช่น ปลา โดยการผสมเทียมเกิดจากที่มนุษย์นำเชื้ออสุจิของสัตว์เพศผู้ฉีดเข้าอวัยวะสืบพันธุ์ของสัตว์เพศเมียเพื่อให้อสุจิ กับ ไข่ผสมกันและเกิดการตั้งท้องในสัตว์เพศเมียได้ แต่ก่อนหน้าที่จะถึงขั้นตอนการฉีดน้ำเชื้อเข้าตัวสัตว์หรือนำน้ำเชื้อมาผสมกับไข่นั้น ยังต้องผ่านอีกหลายขั้นตอนในการทำให้เกิดผสมเทียมได้ เริ่มจากรีดน้ำเชื้อหรือน้ำอสุจิ นำน้ำเชื้อมาตรวจดูคุณภาพ ถ้าหาก ณ เวลาที่รีดน้ำเชื้อมาแล้วยังไม่ถึงเวลาที่ต้องใช้ผสมเทียมก็จะต้องเก็บรักษาน้ำเชื้อให้ถูกวิธีเพื่อให้คงคุณภาพไว้มากที่สุด หากต้องการนำมาใช้ก็ต้องมีวิธีนำน้ำเชื้อที่เก็บรักษามาตรวจคุณภาพและเตรียมพร้อมก่อนใช้ผสมกับไข่ จากนั้นจึงนำมาผสม/ฉีดเข้าตัวสัตว์ได้

การผสมเทียมมีประโยชน์หรือข้อดีอย่างไรบ้าง

1. เมื่อเราสามารถเลือกน้ำเชื้อและไข่ที่มาผสมได้แปลว่าเราสามารถคัดเลือกน้ำเชื้อและไข่จากสัตว์ที่มีลักษณะพันธุกรรมดี เพื่อให้ได้ลูกที่มีลักษณะที่ดี ตามที่เราต้องการ

2. แก้ปัญหาที่พบจากการผสมจริง เช่นการผสมติดยากทั้งที่เกิดจากสุขภาพของตัวสัตว์เองสรีระของสัตว์เพศผู้และเมียหากแตกต่างกันมากอาจไม่สามารถผสมพันธุ์ได้สำเร็จหรือเพิ่มความยุ่งยากในการจัดการฟาร์มเพื่อผสมพันธุ์ระยะเวลาสำหรับพร้อมผสมจริงไม่สอดคล้องกันรวมถึงป้องกันการระบาดของโรคที่ติดต่อผ่านทางระบบสืบพันธุ์

3. ประหยัดเงิน เมื่อเราสามารถเลือกซื้อน้ำเชื้อพ่อพันธุ์ได้หรือรีดน้ำเชื้อเพื่อเก็บรักษาไว้จะช่วยลดค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงพ่อพันธุ์การสั่งซื้อพ่อพันธุ์จากต่างประเทศการขนส่งพ่อพันธุ์ไปผสมตามที่ต่างๆ นอกจากนี้น้ำเชื้อจากพ่อพันธุ์ที่รีดเก็บรักษาไว้หากมีปริมาณและคุณภาพดีก็สามารถนำมาละลายแล้วแบ่งใช้สำหรับผสมเทียมในสัตว์ตัวเมียได้อีกหลายตัว

เหล่านี้เป็นข้อมูลเบื้องต้นให้ทุกท่านทำความเข้าใจเรื่องการผสมเทียมในสัตว์ให้มากขึ้น ครั้งหน้าจะมาต่อกันค่ะ

สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเม)
อ.น.สพ.ดร. ภัทรพล เปี่ยมสมบูรณ์ (หมอเอก) 

Artificial insemination (fertilization) in animals

Nobody can deny that Technology has become a major part of our life, as well as in livestock production. Technology on animal reproduction has been used to assist in farm management, and improve production in shorter time.

Artificial insemination (AI) is not done only in human. AI has also been widely implemented in animals, especially in livestock such as cow, buffalo, goat, sheep, pig as well as fish.

The principal of AI is to conduct fertilization of egg and sperm without sexual intercourse. AI can be performed in both animals that fertilize internally such as cow, sheep and pig and animals that fertilize externally such as fish.

Before semen can be inseminated into female, there several steps that needed to be done. It requires technique for semen collection and quality evaluation. If semen is not being used right after collection, it also requires techniques to maintain quality of semen such as chilled or frozen semen preservation.

What are the benefits of Artificial insemination?

1. You will be able to select semen and egg from good genetic line so we can get good quality offspring that has all the characteristics we want.

2. Prevent problems caused by natural breeding such as infertility, sexual transmitted diseases, and anatomical (physical) differences between male and female. Also, the problem about timing (male and female are not ready to breed at the same time) can also be overcome

3. AI can help you save cost! There is no need to keep both male and female breeders in your farm when you can buy only the semen. You can also buy semen from other countries while transporting live animal will cost a lot of money. Moreover, one semen sample can be divided and used with multiple females.

Next time, let learn more about Artificial insemination!

Mintra Lukkana, DVM, MSc, PhD

Pathradol Piamsomboon , DVM , PhD