หลักการการทำสลบในสัตว์น้ำ
สำหรับวัตถุประสงค์ของการทำสลบในสัตว์น้ำก็คล้ายกับการทำสลบในสัตว์บก ซึ่งหลักๆ ก็คือ การทำสลบให้สามารถจับบังคับสัตว์ได้ เพื่อที่จะตรวจรักษา ทำหัตถการ ฉีดยาหรือวัคซีน การทำเครื่องหมาย ฝังไมโครชิฟหรือจัดการกับตัวปลาอื่นๆ เช่น ขนส่ง เก็บไข่น้ำเชื้อ เจาะเลือด เก็บตัวอย่าง ได้โดยปลอดภัยต่อตัวปลา ลดความเครียดจากการควบคุม ลดความเสี่ยงต่อการบอบช้ำหรือแผลที่อาจเกิดขณะทำงานได้ และยังปลอดภัยต่อผู้ปฏิบัติงานด้วย เพราะปกติแล้วหากไม่ให้ยาสลบในขณะจับบังคับปลาจะดิ้นจนบางครั้งไม่สามารถปฏิบัติงานได้ สำหรับวิธีการทำสลบในสัตว์น้ำนั้นมีเพียงวิธีเดียวคือการให้หรือใส่ยาสลบโดยละลายลงไปในน้ำที่ปลาอยู่ เนื่องจากเป็นวิธีที่ไม่ทำให้ปลาเครียด ซึ่งต่างจากสัตว์บกที่สามารถให้ยานำสลบและยาสลบได้หลายวิธี เช่น ให้ยาโดยการกิน การฉีดเข้าร่างกายสัตว์ หรือการดม สารทำสลบที่ใช้ทำให้ปลาสงบหรือสลบเพื่อการจับบังคับเป็นสารชนิดเดียวกัน สัตวแพทย์หรือผู้ปฏิบัติงานต้องทราบวัตถุประสงค์ของการทำสลบเพื่อให้สามารถพิจารณาระดับที่ต้องการทำสลบปลาได้ ทั้งนี้ระดับของการสลบจะมีความสัมพันธ์กับขนาดของการใช้ยาสลบ ซึ่งประกอบด้วย ชนิดของยาสลบ ความเข้มข้นของยา และระยะเวลาที่ได้สัมผัสกับยา คุณสมบัติที่ดีของยาสลบที่ใช้สำหรับปลาควรมีลักษณะเป็นสารละลายที่ละลายในน้ำได้ดี รวมทั้งสามารถกระจายตัวในน้ำได้อย่างสม่ำเสมอ ไม่ส่งผลเสียต่อคุณภาพน้ำขณะที่ใช้หรือไม่ทำให้คุณภาพน้ำเปลี่ยนแปลงไปในทางที่แย่ นอกจากนี้ควรมีประสิทธิภาพในการลดอัตราการเผ่าผลาญหรือเมตาบอลิสึมในร่างกายปลา รวมทั้งต้องมีความปลอดภัยทั้งต่อตัวปลาที่ได้รับยา ผู้ใช้ยาและผู้บริโภคเนื้อปลาด้วย การใช้ยาสลบต้องศึกษารายละเอียดข้อบ่งใช้ในเอกสารกำกับยาให้ละเอียด ในระหว่างการทำสลบจะต้องจัดเตรียมให้มีระบบให้อากาศในน้ำอย่างเพียงพอระหว่างการวางยาสลบ และต้องมีการสังเกตพฤติกรรมของปลา สังเกตการเคลื่อนไหวของแผ่นปิดเหงือกซึ่งแสดงถึงการหายใจของปลา การว่ายน้ำและทรวงตัวหลังจากที่ปลาได้รับสัมผัสกับยาสลบ เพื่อกำหนดขนาดของการใช้ยาตามความเหมาะสมของการปฏิบัติงาน บทความหน้ามาคุยกันต่อในรายละเอียดนะคะ สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเม)
|