ข้อควรปฏิบัติ ในการวางยาสลบปลา
สิ่งสำคัญที่ควรคำนึงถึงเพื่อยึดถือปฏิบัติในการวางยาสลบปลาในเบื้องต้นก่อนเริ่มปฏิบัติงาน หากสามารถทำได้ควรทดสอบยาสลบที่จะใช้กับปลาหรือสัตว์น้ำชนิดนั้นๆ จำนวนหนึ่งก่อน เพื่อพิจารณาหาระดับการตอบสนองต่อยาสลบ พฤติกรรมการสลบ การฟื้นจากยาสลบ เพื่อให้สามารถคาดคะเนการสลบและขนาดการใช้ยาที่เหมาะสมได้ กรณีที่มีการให้ยาสลบต่อเนื่องเป็นเวลานาน ปล่อยให้ปลาได้รับสัมผัสยาสลบในน้ำเป็นเวลานานเกินไป หรือให้ยาสลบในปริมาณที่เข้มข้นสูงมากจะมีผลต่อการหายใจของปลาและทำให้ปลาตายได้ แต่หากไม่สามารถทดสอบยาสลบก่อนปฏิบัติงานได้ ให้พิจารณาใช้ยาสลบในปริมาณน้อย ความเข้มข้นต่ำ ในระยะเวลาสั้นๆ ก่อนแล้วจึงเพิ่มปริมาณ ความเข้มข้น และระยะเวลาตามความเหมาะสมโดยสังเกตจากสุขภาพของปลาร่วมกับวัตถุประสงค์ของการทำสลบ ในการใส่ยาสลบลงไปในน้ำที่เลี้ยงปลา หรือบ่อปลาที่เตรียมไว้เฉพาะสำหรับทำงาน หากสามารถทำได้ควรเตรียมน้ำสะอาดหรือน้ำที่มีคุณภาพเหมาะสมกับชนิดของปลา น้ำควรมีอุณหภูมิที่เหมาะสมใกล้เคียงกับอุณหภูมิน้ำที่ปลาว่ายอยู่ก่อนหน้า เพื่อให้ปลาสามารถปรับตัวได้ จากนั้นจึงเตรียมละลายยาสลบสำหรับการใช้งานในแต่ละครั้งโดยปฏิบัติตามรายละเอียดข้อบ่งใช้ในเอกสารกำกับยา กรณีที่ต้องการทำสลบปลาเป็นจำนวนมาก จำนวนปลาที่ทำการสลบในแต่ละครั้งต่อภาชนะที่ใส่ปลาและยาสลบ ไม่ควรใส่ปลาไว้หนาแน่นมากเกินไป เพราะจะทำให้ผู้ปฏิบัติงานสังเกตพฤติกรรมของปลาและระดับการสลบได้ยาก มีผลต่อสุขภาพปลาได้ ในระหว่างปฏิบัติงานเพื่อให้ยาสลบออกฤทธิ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุดให้สังเกตคุณภาพน้ำที่ใส่ยาสลบอย่างสม่ำเสมอ เมื่อพบว่ายาที่ใส่ไว้เริ่มมีฤทธิ์ลดลงหรือเมื่อมีเมือกหรือสิ่งอุจจาระของปลาปนลงไปในน้ำ ให้ทำการเปลี่ยนถ่ายน้ำและใส่ยาใหม่ ในระหว่างที่ให้ยาสลบจะต้องสังเกตลักษณะของปลาจะพบว่าในช่วงแรกของการทำสลบ ปลาจะค่อยเคลื่อนไหวช้าลง จนถึงไม่เคลื่อนไหว แผ่นปิดเหงือกของปลาจะขยับช้าลง ซึ่งในขั้นการสลบระดับนี้ผู้ปฏิบัติงานสามารถจับบังคับปลาเพื่อตรวจรอยโรคภายนอกและเก็บตัวอย่างเมือก ครีบ เลือด หรือการฉีดยา ชั่งน้ำหนัก วัดความยาว ได้อย่างปลอดภัย แต่หากพบว่าปลาเริ่มสูญเสียการทรงตัว หงายท้องหรือจมลงสู่ก้นภาชนะ ไม่ตอบสนองต่อสิ่งเร้า การเคลื่อนไหวของแผ่นปิดเหงือกลดลงมากกว่าเดิม หากปลาได้รับยาสลบเป็นเวลานานจะพบว่าไม่มีเคลื่อนไหวของแผ่นปิดเหงือกซึ่งแสดงถึงหยุดการหายใจและตายได้ ดังนั้นหลังจากทำงานเสร็จแล้ว ให้รีบทำให้ปลาฟื้นโดยการเปลี่ยนถ่ายปลาสู่น้ำเลี้ยงปลาที่สะอาดและให้ออกซิเจนในน้ำเพียงพอ สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเม)
|