มาต่อจากครั้งที่แล้วกันค่ะ ในโรคอุบัติใหม่ นอกจากเรื่อง การระบาดของโรคแล้ว คุณภาพทางพันธุกรรม ภาวะโภชนาการ สิ่งแวดล้อมที่มีอยู่ภายในระบบการผลิต มีผลทำให้เราสามารถพบโรคอุบัติใหม่เพิ่มได้อีก ซึ่งเป็นส่วนที่จะท้าทายวิธีการ แนวคิดในการออกกฎหมายสำหรับการควบคุมโรคข้ามพรมแดนต่อไป ซึ่งมีผลกับความมั่นคงทางอาหารเช่นกัน

นอกจากนี้ ปัจจุบันก็ยังมีเรื่องของ 'pathobiome' ที่ต้องคำนึงถึงด้วย

หลักการของ 'pathobiome' คืออะไร เรื่องนี้เกิดมาจากแนวคิดของการเกิดโรคมีการพัฒนาอย่างมากในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา และปรากฎการณ์ที่เชื้อจุลชีพผนวกกับปัจจัยความรุนแรงทำให้เกิดโรค อาจจะไม่สามารถพบได้ในทุกกรณีของการป่วย ในความเป็นจริงแล้วเชื้อจุลชีพก่อโรคที่เกิดขึ้นมีความหลากหลายทางชีวภาพค่อนข้างมากและสามารถพบได้ในทุกกลุ่มจุลินทรีย์ ทั้งไวรัส แบคทีเรีย รา โปรโตซัว ความรุนแรงของการเกิดโรคของเชื้อจุลชีพเป็นผลมาจากการมีปฏิสัมพันธ์กันที่แข็งแกร่งของเชื้อในสิ่งแวดล้อม ตัวสัตว์ (host) และ/หรือพาหะนำเชื้อ

เรื่องที่ผู้เลี้ยงสัตว์ต้องคำนึงถึงในอนาคตอีก 30 ปีข้างหน้า ก็คือ การนำเทคโนโลยีมาใช้ประโยชน์ให้มากที่สุด เพื่อช่วยในการระบุการป้องกันที่ยังขาดอยู่ ช่องโหว่ของระบบความปลดภัยทางชีวภาพ ช่องโหว่ของระบบภูมิคุ้มกันของสัตว์ ควรต้องมีการอุดช่องโหว่นั้น นำเทคโนโลยีมาปรับใช้สำหรับการวินิจฉัยเชื้อโรคในฟาร์มที่เฉพาะเจาะจงและเหมาะสมมากยิ่งขึ้น มีการรวบรวมข้อมูลการผลิตระดับฟาร์มผ่านแอพพลิเคชั่นในโทรศัพท์มือถือ มีการมีวิเคราะห์ข้อมูลในฟาร์ม เพื่อให้เกิดการควบคุมการระบาดของโรคทั้งในประเทศและระหว่างประเทศอย่างมีประสิทธิภาพและทันต่อสถานการณการเกิดโรคค่ะ

ท้ายที่สุดแล้วอาจารย์ผู้วิจัยได้สรุปเรื่องนี้ไว้ว่า

1. การผลิตแบบครบวงจร จะเป็นสิ่งชี้วัดหลักของความยั่งยืนในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ

2. การดำเนินการเพื่อลดการเกิดโรคระบาดอาจทำได้มากขึ้นในบางพื้นที่การเลี้ยง

3. การมุ่งเน้นไปที่ประเด็นของการกำจัดเชื้อก่อโรคเป็นเรื่องที่เป็นไปได้

4. 'Pathobiome' อาจมีความสำคัญมากกว่า 'เชื้อก่อโรค' เมื่อพบการเกิดโรค

5. ข้อมูลทางพันธุกรรม เครื่องมือพันธุกรรม ที่พัฒนาขึ้น จะมีส่วนช่วยในการดูแลเรื่องเกี่ยวกับสุขภาพ แต่การใช้ข้อมูลและเครื่องมือต้องคำนึงถึงข้อจำกัดทางเทคนิคด้วย

6. แหล่งข้อมูลทั้ง ‘Top-down’ และ ‘bottom-up เป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้

7. การออกแบบระบบอาหาร (เช่น การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ) ต้องคำนึงถึงหลักการแนวคิดสุขภาพหนึ่งเดียว หรือ One Health เป็นเรื่องพื้นฐาน

เรื่อง 'Pathobiome' น่าสนใจมากๆ ค่ะ ต้องหาเวลาไปค้นคว้าก่อนแล้วจะมาเล่าให้ฟังกัน น่าจะดี

สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเม)
อ.น.สพ.ดร. ภัทรพล เปี่ยมสมบูรณ์ (หมอเอก)