ชื่อบทความ   กระแสความต้องการประมงยั่งยืน โอกาสและความท้าทายสำหรับปลานิล

คำสำคัญ      ประมงยั่งยืน

  ยังอยู่ในระหว่างช่วงพักเบรกของซีรีย์ยาวนะคะ ยอมรับเลยว่าการเขียนเรื่องยาวเกี่ยวกับความปลอดภัยทางชีวภาพเป็นเรื่องไม่ง่ายเลยและใช้พลังงานสมองไปมากค่ะ ขอเล่าเรื่องเบาๆ เป็นการเติมพลังงานแทนนะคะ ในช่วงสองทศวรรษที่ผ่านมา ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมกำลังเป็นปัญหาที่คนทั่วโลกตระหนักและให้ความสนใจเกี่ยวกับผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นจากการผลิตอาหารและอาหารทะเลเพิ่มมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในต่างประเทศที่ผู้บริโภคมีความต้องการเลือกซื้อสินค้าที่มีเครื่องหมายรับรองแหล่งกำเนิดสินค้าที่มาจากฟาร์มที่มีระบบการจัดการประมงยั่งยืน เป็นมิตรต่อระบบนิเวศน์และสิ่งแวดล้อม ด้วยเหตุนี้จึงเห็นได้ว่า ผู้ประกอบการประมงทั่วโลกได้ให้ความสำคัญกับมาตรฐานและการรับรองประมงยั่งยืนเพิ่มมากขึ้น เพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคที่มีต่อสินค้า

องค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ หรือ FAO ร่วมมือกับภาครัฐและภาคเอกชน จัดตั้งโครงการ Global Sustainable Seafood Initiative หรือ GSSI ในปี 2556 เพื่อปรับแนวทางปฏิบัติในการทำประมงยั่งยืนให้อยู่ในรูปแบบและแนวทางเดียวกัน เพื่อสร้างความมั่นใจและส่งเสริมการรับรองมาตรฐานอาหารทะเลให้มีความเท่าเทียมกัน สอดคล้องกับแนวทางปฏิบัติของ FAO ตั้งแต่ต้นน้ำ-ปลายน้ำ โดยหากระบบงานด้านมาตรฐานและการรับรองของหน่วยงานผู้ให้บริการทั้งภาครัฐและเอกชนถูกได้รับการยอมรับว่าเท่าเทียมกันตามแนวทางของ GSSI แล้ว จะช่วยลดต้นทุนการผลิต และลดขั้นตอนที่ซ้ำซ้อนเพื่อขอการรับรองมาตรฐานสากลที่มีความหลากหลายของหน่วยงานต่างๆ ตามความต้องการของผู้บริโภคและผู้ซื้อในต่างประเทศ ซึ่งจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและความสามารถในการแข่งขันส่งออกอีกด้วย

สำหรับฟาร์มปลานิลเองก็ได้ทราบข่าวว่ามีผู้เลี้ยงและผู้ประกอบการในต่างประเทศจำนวนมากให้ความสนใจระบบการเพาะเลี้ยงแบบประมงยั่งยืน เนื่องจากปลานิลเป็นปลาเจริญเติบโตเร็ว ให้ผลผลิตสูง และกินอาหารได้หลากหลาย โดยเฉพาะแหล่งอาหารที่มาจากพืช ทำให้ระบบการเลี้ยงปลานิลมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศน์น้อย เมื่อเปรียบเทียบกับระบบการผลิตสัตว์น้ำประเภทอื่น ในปัจจุบันพบว่ามีระบบการผลิตปลานิลที่ได้รับการรับรองตามมาตรฐานทั้งระบบการเพาะเลี้ยงและระบบการแปรรูปปลานิลแบบประมงยั่งยืน เช่น มาตรฐานของ Aquaculture Stewardship Council (ASC) และ Global Aquaculture Alliance Best Aquaculture Practices (BAP) เพิ่มมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด แม้ว่าจุดมุ่งหมายหลักของมาตรฐานประมงยั่งยืน คือ เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสังคม แต่เมื่อมองในมุมทางธุรกิจ ระบบประมงยั่งยืนจะเพิ่มโอกาสให้ผู้ผลิตและผู้ประกอบการในการเข้าสู่ Niche Market ที่มีมูลค่าราคาสินค้าสูงกว่าสินค้าในกลุ่มที่มาจากระบบ

อื่นๆ อย่างไรก็ตามความท้าทายที่ผู้ประกอบการปลานิลต้องประสบคือ การขยายตัวของตลาดสินค้าประมงยั่งยืนที่ยังจำกัดในบางกลุ่มผู้บริโภคเท่านั้น และภาระค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมในการขอการรับรองประมงยั่งยืนของผู้ประกอบการเพาะเลี้ยงปลานิล

ไว้มีโอกาสเหมาะๆ จะมาเล่าในรายละเอียดที่เจาะลึกการผลิตประมงยั่งยืนตามมาตรฐานสากล รวมทั้งทิศทางการผลิตประมงยั่งยืนของประเทศไทย เพื่อให้ทันต่อกระแสโลกที่เปลี่ยนแปลงไปค่ะ

สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเมย์)
อ.น.สพ.ดร. ภัทรพล เปี่ยมสมบูรณ์ (หมอเอก)