
ความปลอดภัยทางชีวภาพในสถานประกอบการสัตว์น้ำของ OIE #10 ชื่อบทความ ความปลอดภัยทางชีวภาพในสถานประกอบการสัตว์น้ำของ OIE #10 คำสำคัญ ความปลอดภัยทางชีวภาพ สถานประกอบการสัตว์น้ำ OIE เดินทางมาถึงตอนสุดท้ายของเรื่องกันแล้ว วันนี้มาดูเรื่ององค์ประกอบสำคัญ (Key components) ของแผนความปลอดภัยทางชีวภาพ (biosecurity plan) กันนะคะ 1. ขั้นตอนการปฏิบัติงาน (standard operating procedures หรือ SOPs) SOP หรือเอกสารขั้นตอนการปฏิบัติงานจะต้องมีเนื้อหาที่อธิบายกระบวนการจัดการตามปกติที่ต้องดำเนินการเพื่อสนับสนุนให้มีการดำเนินงานตามแผนความปลอดภัยทางชีวภาพอย่างประสิทธิภาพ SOP ในแต่ละรายการควรอธิบายวัตถุประสงค์ ความรับผิดชอบของบุคลากร ขั้นตอน (รวมถึงการบันทึกข้อมูล) ข้อควรระวัง และวันที่ทบทวนหรือปรับปรุงการทำงานให้ชัดเจน 2. การฝึกอบรมบุคลากร บุคลากรควรได้รับการฝึกอบรมในการใช้ SOP รวมถึงการกรอกแบบฟอร์ม รายการตรวจสอบ และบันทึกอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับแต่ละขั้นตอน ข้อกำหนดที่ใช้ในการสื่อสารตามปกติ แผนความปลอดภัยทางชีวภาพควรมีโปรแกรมการฝึกอบรมให้บุคลากร เพื่อให้แน่ใจว่าทุกคนมีความรู้ความสามารถในการดำเนินการที่เกี่ยวกับด้านความปลอดภัยทางชีวภาพในสถานประกอบการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ 3.เอกสารและการเก็บบันทึก แผนความปลอดภัยทางชีวภาพจะต้องมีการจัดทำเอกสารที่อธิบายวิธีการทำงานเท่าที่จำเป็นเพื่อให้มีหลักฐานว่าได้มีการปฏิบัติตามแผน รายละเอียดที่จำเป็นต้องระบุในเอกสารประกอบขึ้นอยู่กับผลการประเมินเส้นทางการแพร่กระจายในฟาร์ม หรือหลุดออกนอกฟาร์ม ตัวอย่างของเอกสารที่จำเป็นต้องใช้ ได้แก่ แผนผังสถานประกอบการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ การเคลื่อนย้ายสัตว์น้ำ ต้นทางและปลายทางของการเคลื่อนย้ายและสถานะสุขภาพของสัตว์น้ำนำเข้ามาในสถานเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ มาตรการกักกันสัตว์น้ำ บันทึกของผู้มาเยี่ยมสถานประกอบการ ความหนาแน่นของสัตว์น้ำ การให้อาหารและอัตราการเติบโต บันทึกการฝึกอบรมบุคลากร การบำบัดรักษาโรค/การฉีดวัคซีน คุณภาพน้ำ การทำความสะอาดและการฆ่าเชื้อ การเจ็บป่วยและการตาย (ซึ่งรวมถึงการกำจัด และการทำลาย) บันทึกการเฝ้าระวังและห้องปฏิบัติการ 4. ขั้นตอนฉุกเฉิน ควรมีการพัฒนาวิธีปฏิบัติของการดำเนินการตามขั้นตอนฉุกเฉิน และเมื่อจำเป็นให้ดำเนินการเพื่อลดผลกระทบจากเหตุฉุกเฉิน การเกิดโรค หรือการตายของสัตว์น้ำโดยไม่ทราบสาเหตุ ขั้นตอนเหล่านี้ต้องระบุ เกณฑ์ที่กำหนดไว้อย่างชัดเจนซึ่งจะช่วยในการระบุเหตุการณ์ฉุกเฉินและตัดสินใจเริ่มดำเนินการตามกระบวนการในขั้นตอนฉุกเฉิน รวมถึงกำหนดวิธีการรายงานสิ่งที่เกิดขึ้นด้วย 5. การตรวจสุขภาพสัตว์น้ำ การติดตามตรวจสุขภาพเป็นส่วนหนึ่งของแผนความปลอดภัยทางชีวภาพที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสอบสถานะสุขภาพของสัตว์น้ำในสถานประกอบการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ การตรวจสอบควรดำเนินการในระดับหน่วยการผลิตและระดับสถานประกอบการ อาจรวมถึงกิจกรรมการเฝ้าระวังโรค บุคลากร ผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพสัตว์น้ำ หรือสัตวแพทย์ต้องมีการตรวจตัวชี้วัดที่เกี่ยวกับด้านสุขภาพและการผลิตที่สำคัญ การบันทึกสัญญาณ อาการทางคลินิกของโรค การเจ็บป่วยและการตาย ผลการทดสอบในห้องปฏิบัติการ และการวิเคราะห์ข้อมูล เช่น การคำนวณอัตราการเจ็บป่วยและการตาย 6. ต้องดำเนินการการทบทวนและตรวจสอบเป็นประจำ (Routine review and auditing) แผนความปลอดภัยทางชีวภาพ จะต้องอธิบายเกี่ยวกับกำหนดการตรวจสอบแผนอย่างเป็นระบบเพื่อให้สามารถตรวจสอบการนำแผนไปปฏิบัติและการปฏิบัติตามข้อกำหนดของแผนความปลอดภัยทางชีวภาพ การแก้ไขแผนความปลอดภัยทางชีวภาพเป็นประจำเป็นสิ่งจำเป็นมากๆค่ะ เพื่อให้แน่ใจว่าฟาร์มยังคงสามารถจัดการกับความเสี่ยงได้อย่างมีประสิทธิภาพ ควรมีการทบทวนแผนความปลอดภัยทางชีวภาพอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง หรือทบทวนเพื่อตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงในการดำเนินงานของสถานเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ เช่น การเปลี่ยนแปลงของการออกแบบสิ่งอำนวยความสะดวก การเปลี่ยนแปลงแนวทางหรือรูปแบบวิธีการเลี้ยง การระบุความเสี่ยงของโรคที่พบใหม่ หรือเหตุการณ์ด้านความปลอดภัยทางชีวภาพ นอกจากนี้ ยังควรจัดทำเอกสารที่อธิบายเหตุการณ์ด้านความปลอดภัยทางชีวภาพ และการดำเนินการเพื่อแก้ไข เมื่อพบเหตุการณ์ดังกล่าวเพื่อให้สามารถนำไปใช้ปรับปรุง SOP ได้ รายละเอียดเกี่ยวกับเรื่องความปลอดภัยทางชีวภาพในสถานประกอบการสัตว์น้ำของ OIE ก็จบลงแล้ว แน่นอนว่าสามารถติดตามเนื้อหาได้จากหน้าเวปไซต์ของ OIE ได้เช่นกันค่ะ สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเมย์) |