ชื่อบทความ   Black soldier fly แหล่งโปรตีนย่อยง่ายในอาหารสัตว์น้ำ #1

คำสำคัญ      Black soldier fly โปรตีนย่อย อาหารสัตว์น้ำ

วันนี้มาพบกันอีกครั้งในเรื่องเกี่ยวกับอาหารสัตว์น้ำแปลกใหม่ๆ ในปัจจุบัน อย่างที่เราทราบกันดีกว่าในอนาคตมีแนวโน้มอุตสาหกรรมการผลิตและการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำจะขยายตัวเพิ่มมากขึ้น เพื่อรองรับประชากรโลกที่มากขึ้นและยังมีพฤติกรรมการบริโภคที่หลากหลายขึ้น ทำให้ผู้บริโภคมีความต้องการทานโปรตีนทางเลือกเพิ่มขึ้นอย่างมาก เทรนด์หรือแนวโน้มของการนำแมลงที่กินได้มาทำเป็นอาหารโปรตีนจึงเพิ่มขึ้นตามมา เพื่อตอบสนองความท้าทายของอุตสาหกรรมและทำให้เกิดความยั่งยืนของอาหาร เริ่มเห็นว่ามีพ่อค้าแม่ค้าหลายรายนำแมลงมาป่นเป็นผงเพื่อให้เป็นอาหารมนุษย์ที่กินง่ายขึ้นอีกด้วย

การผลิตแมลงที่กินได้เพื่อเป็นโปรตีนทางเลือกไม่ได้เป็นเทรนด์เฉพาะในอาหารมนุษย์นะคะ สำหรับวันนี้อย่างที่กล่าวไปแล้วว่าการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำที่กำลังขยายตัวเพิ่มมากขึ้นเรื่อยในอนาคต ส่งผลให้ต้องเร่งหาแหล่งโปรตีนมาทำเป็นอาหารสัตว์น้ำเหมือนกัน มีผู้ศึกษาในอนาคตอุตสาหกรรมที่เกี่ยวกับการผลิตอาหารจะมีความต้องการโปรตีทางเลือกมากถึง 15 ล้านตันเลยทีเดียว ซึ่งโปรตีนจากแมลงจะเป็นแหล่งโปรตีนที่มีบทบาทสำคัญในอนาคต อาหารที่ทำจากแมลงมีจุดเด่นและเป็นข่าวในวงการอาหารทางเลือกเพิ่มมากขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา แมลงเป็นสัตว์ที่อุดมไปด้วยโปรตีนและกรดอะมิโนที่จำเป็น ย่อยง่าย มีกรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อนที่น่าสนใจ และไม่ส่งผลเสียต่อความอยากกินอาหาร เรียกง่ายๆ ว่าอร่อยนั่นเองค่ะ

นอกจากนี้ อีกสิ่งหนึ่งที่น่าสนใจคือในปัจจุบันพบว่าการผลิตแมลงยังอยู่ในกระบวนการเศรษฐกิจหมุนเวียน หรือ circular economy อีกด้วย เนื่องจากอาหารที่นำไปให้ตัวอ่อนแมลงหรือ larvae กินมักจะเป็น byproduct จากระบบการผลิตอื่นๆ ดังนั้นจึงถือว่าเป็นการนำของที่ไม่ได้ใช้งานหรือผลพลอยได้จากระบบการผลิตอื่นกลับเข้ามาใช้ในห่วงโซ่อาหารอีกครั้ง ก็เข้าทางกระแสโลกเรื่องเศรษฐกิจหมุนเวียนพอดีเลยค่ะ

ในบรรดาแมลงหลายชนิดบนโลกนี้ที่นำมาเลี้ยงเพื่อการผลิตโปรตีน บางท่านอาจเคยได้ยินชื่อของ แมลงวันทหารสีดำ หรือ BSF หรือ Black soldier fly (Hermetia illucens) กันมาบ้าง ซึ่งเป็นแมลงทางเลือกที่น่าสนใจจะนำมาใช้ผลิตเป็นโปรตีนทางเลือกที่ยั่งยืน เพื่อแก้ไขปัญหาการขาดแคลนโปรตีนสำหรับอาหารสัตว์น้ำได้ในอนาคต

ในประเทศฝรั่งเศสมีบริษัทหนึ่งที่ชื่อว่าบริษัทอะโกรนูทริส บริษัทนี้เป็นบริษัทที่ทำงานเกี่ยวกับด้านเทคโนโลยีชีวภาพ มีความเชี่ยวชาญในการเลี้ยงและแปรรูป Black soldier fly ให้เป็นโปรตีนสำหรับใช้เพิ่มโภชนาการในอาหารสัตว์

ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านของศูนย์วิจัยของบริษัทกำลังพัฒนาวิธีปฏิบัติที่มีประสิทธิภาพและยั่งยืนเพื่อสนับสนุนการเลี้ยงและการผลิต Black soldier fly ให้เพิ่มมากขึ้น มีการศึกษาวิจัยเพื่อปรับการให้อาหารกับตัวอ่อนแมลงหรือ larvae ให้เหมาะสมมากขึ้น ซึ่งมีผลโดยตรงต่อคุณค่าทางโภชนาการของตัวแมลง Black soldier fly โดยมีการปรับปรุงให้ตรงกับความต้องการการใช้โปรตีนของภาคอุตสาหกรรมการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ นอกจากนี้ยังมีโครงการวิจัยนำร่องที่จะพัฒนางานและช่วยให้ทีมงานสร้างความรู้ความชำนาญในการจัดการสภาพแวดล้อมที่มีผลต่อ Black soldier fly ในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการผสมพันธุ์ อุณหภูมิ ความชื้น การไหลของอากาศ แสง รูปร่างและกรงเลี้ยงแมลงซึ่งเป็นปัจจัยหลายส่วนที่เกี่ยวกับการเพาะเลี้ยงและขยายพันธุ์แมลง เพื่อให้ Black soldier fly ที่มีประสิทธิภาพในการสืบพันธุ์ที่ดีที่สุด โดยอาหารที่นำมาใช้เลี้ยง Black soldier fly จะนำมาจาก byproducts หรือผลพลอยได้ที่มาจากอุตสาหกรรมเกษตรในท้องถิ่น ทำให้บริษัทสามารถมีบทบาทสำคัญและมีส่วนช่วยในการพัฒนาเศรษฐกิจหมุนเวียนในชุมชนและภาคอุตสาหกรรมการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ

ตัวอ่อนแมลงของ Black soldier fly มีประสิทธิภาพในการเจริญเติบโตสูงมาก โดยพบว่าไม่ถึง 14 วัน ตัวอ่อนแมลงจะสามารถเพิ่มน้ำหนักได้ประมาณ 10,000 เท่า และเมื่อโตเต็มที่แล้ว จะนำตัวอ่อนมาทำให้แห้งและแปรรูปเป็นอาหารแมลงไขมันต่ำที่อุดมด้วยโปรตีนสูงได้ ในอนาคตนะคะ การนำ Black soldier fly ไปใช้ผสมอาหารปลาในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำนั้นมีแนวโน้มว่าจะเป็นทางเลือกที่ยั่งยืนมากกว่าการใช้โปรตีนจากปลาป่น

ตอนหน้ามาดูกันค่ะว่าถ้าลองเอาอาหารผสม Black soldier fly ไปใช้แล้วจะได้ผลเป็นยังไงกันบ้าง

สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเมย์)
อ.น.สพ.ดร. ภัทรพล เปี่ยมสมบูรณ์ (หมอเอก)