ชื่อบทความ   ปลาเสมือนจริงทดแทนการใช้สัตว์ทดลอง

คำสำคัญ       ปลาเสมือนจริง แบบจำลองคอมพิวเตอร์ สัตว์ทดลอง

ในยุคโควิด new normal หรือ next normal มีการคิดค้นนวัตกรรมและเทคโนโลยีมาเพิ่มมากขึ้น เพื่ออำนวยความสะดวกที่ตอบสนองต่อสภาวะโลกที่เปลี่ยนแปลงไป เทคโนโลยีที่หลายๆ คนน่าจะคุ้นชินกันในช่วงนี้นอกเหนือจากการสั่งอาหารผ่าน application แล้ว ก็น่าจะเป็นการประชุม อบรม สัมมนาออนไลน์ หรือ virtual meeting/training/conference นะคะ เรื่อง virtual หรือสิ่งเสมือนจริงนี้ก็มีการศึกษาในวงการด้านการวิจัยทดลองที่ต้องมีการใช้สัตว์ทดลองเช่นกัน

หนึ่งปีก่อนหน้านี้สถาบันวาริชศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งสมาพันธรัฐสวิส หรือ Swiss Federal Institute of Aquatic Science and Technology (EAWAG) ซึ่งเป็นสถาบันที่ศึกษาวิจัยด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทางน้ำ และมีแนวทางเกี่ยวกับการจัดการเรื่องความยั่งยืนกับหน่วยงานด้านน้ำ ได้พัฒนาเซลล์จากเหงือกปลาเรนโบว์เทราต์ ชื่อ rainbow trout gill cells (RTgill-W1) เอาไว้ใช้สำหรับการทดลองในห้องปฏิบัติการเพื่อเป็นแนวทางการศึกษาด้านพิษวิทยาของสารเคมีและสิ่งแวดล้อม โดยนักวิจัยเลือกใช้เนื้อเยื่อเหงือกในการศึกษา เนื่องจากเห็นว่าเหงือกปลาจะเป็นอวัยวะแรกที่มีโอกาสสัมผัสสารเคมีในน้ำได้เร็วที่สุด และเป็นอวัยวะที่มีพื้นที่สัมผัสสารมากที่สุด การสังเกตความเสียหายของเซลล์เหงือกจากสารเคมีจะทำให้นักวิทยาศาสตร์สามารถคาดการณ์ได้ว่าสารเคมีนั้นจะส่งผลต่อปลาที่มีชีวิตอย่างไร

อย่างไรก็ตาม เพื่อให้เกิดความสมบูรณ์ของการศึกษาที่เกี่ยวกับผลกระทบของสารเคมีต่อปลา นักวิทยาศาสตร์ก็สามารถพิจารณาอวัยวะสำคัญอื่นๆ ร่วมได้ด้วยเช่นกัน นอกเหนือจากการดูความเสียหายที่เซลล์เหงือกอย่างเดียว เมื่อเร็วๆนี้ ทาง EAWAG ได้ให้ข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับโครงการศึกษาวิจัยที่มุ่งเป้าไปที่การหาทางเลือกที่ทดแทนการทดลองในสัตว์ เพื่อลดการใช้สัตว์ทดลองในการวิจัย มีการคิดค้นปลาเสมือนจริงที่ทดแทนการใช้สัตว์ทดลอง ซึ่งจะทำให้สามารถมองภาพรวมที่สมบูรณ์ของการทดสอบทางพิษวิทยาได้ โครงการศึกษาวิจัยนี้คาดว่าจะใช้เวลา 4 ปี และมีเป้าหมายที่จะแทนที่ปลาที่เป็นสัตว์ทดลอง ด้วยการทดสอบในหลอดทดลองและแบบจำลองคอมพิวเตอร์ เพื่อให้เกิดการอนุมัติขึ้นทะเบียนสารเคมีต่อไปในอนาคต

สำหรับการทดสอบในหลอดทดลองจะทดสอบความเป็นพิษในเซลล์ปลาที่เพาะในห้องปฏิบัติการ เช่น การทดสอบที่ลำไส้ เซลล์ประสาทของปลาเรนโบว์เทราต์ เซลล์เหล่านี้สามารถใช้ศึกษาได้ว่าสารเคมีบางชนิดมีพิษต่อปลาอย่างไร จากนั้นข้อมูลจากการทดสอบในหลอดทดลองที่เกิดขึ้นในเซลล์จากอวัยวะสำคัญๆ ทั้งหมดจะถูกนำเข้าสู่แบบจำลองคอมพิวเตอร์ ซึ่งถือเป็น “ปลาเสมือนจริง” อย่างไรก็ตาม กระบวนการนี้ควรต้องมีการศึกษา และกำหนดกฎระเบียบที่ยอมให้ใช้ปลาเสมือนจริงแทนการทดลองกับปลาที่มีชีวิตได้ เนื่องจากผล

จากการทดสอบจะกำหนดว่าสารใหม่ที่คิดค้นขึ้นจะสามารถขึ้นทะเบียนและวางขายในท้องตลาดได้หรือไม่ โครงการนี้ได้รับความร่วมมือจากหลายหน่วยงาน เช่น กลุ่มอุตสาหกรรมเคมี และหน่วยงานที่รับผิดชอบในการขึ้นทะเบียนรับรองสารเคมีชนิดใหม่

ท่านผู้อ่านคิดเหมือนกันหรือไม่ว่าอ่านข่าวนี้แล้วเหมือนกับว่าเรากำลังดูหนังไซไฟเรื่องหนึ่งเลยใช่ไหมคะที่มีการคิดค้นเซลล์สำหรับทดลองแทนสัตว์จริงๆ วงการวิทยาศาสตร์ต้องคิดค้นพัฒนา เพื่อสร้างนวัตกรรมที่จะสนับสนุนให้มนุษย์เรามีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น พัฒนาการผลิตและปัจจัยการผลิตในภาคการเกษตรขึ้นเรื่อยๆ โดยคำนึงถึงความยั่งยืนของทรัพยากรที่มีอยู่ด้วยค่ะ

ถ้าหากผู้อ่านท่านใดสนใจสามารถอ่านเพิ่มเติมได้ตามลิงค์ด้านล่างค่ะ https://www.myscience.ch/en/news/2022/virtual_fish_instead_of_animal_testing-2022-eawag?utm_source=news&utm_medium=rss_feed&utm_campaign=RSS-News

สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเมย์)
อ.น.สพ.ดร. ภัทรพล เปี่ยมสมบูรณ์ (หมอเอก)