ปัจจัยอะไรที่มีผลต่อสุขภาพปลานิล
การเกิดโรคในปลานิลมีสาเหตุมาจากหลายปัจจัยด้วยกันอันที่จริงเมื่อสังเกตให้ดีจะพบว่าปัจจัยหลักที่เกี่ยวข้องกับการเกิดโรคมีอยู่ 3 ความสัมพันธ์ คือ ปลา เชื้อโรค และสิ่งแวดล้อมที่ปลาอาศัยอยู่ แปลง่ายๆ คือ บ่อเลี้ยงนั่นแหละในภาวะที่ไม่มีความสมดุลระหว่างความสัมพันธ์ทั้ง 3 จะมีโรคเกิดขึ้นได้และภาวะที่ไม่สมดุลนี้อาจเกิดขึ้นจากสัดส่วนหรือสุขภาพของปลาที่อ่อนแอมีเพิ่มมากขึ้น เชื้อโรคแข็งแรงขึ้น เพิ่มจำนวนและแพร่เชื้อได้เร็วทำให้เกิดโรคมากขึ้นร่วมกับการเปลี่ยนแปลงของสภาพน้ำและบ่อเลี้ยงไปสนับสนุนให้มีการแพร่กระจายของโรค เช่น การปล่อยปลาหนาแน่นเกินไป คุณภาพน้ำไม่ดี ลมฟ้าอากาศแปรปรวน มีการจัดการการเลี้ยงไม่เหมาะสม เช่นมีการสะสมของอาหารที่เหลือตกค้างจนทำให้คุณภาพน้ำเสีย น้ำในบ่อเป็นพิษ จนปลาเกิดความเครียดท้ายที่สุดจึงอ่อนแอและติดเชื้อก่อโรคตามมา ดังนั้นผู้เลี้ยงควรให้ความใส่ใจตั้งแต่การคัดเลือกปลามาเป็นพ่อแม่พันธุ์การเลือกลูกพันธุ์ปลาที่มีคุณภาพมาเลี้ยง ปล่อยเลี้ยงในความหนาแน่นที่เหมาะสม สังเกตพฤติกรรมของปลาในบ่อ ตรวจสอบคุณภาพน้ำ ปรับสภาพน้ำให้เหมาะสมสำหรับการเลี้ยงและมีแผนการดูแลสุขภาพปลา เช่นชั่งน้ำหนักเพื่อตรวจสอบอัตราการเจริญเติบโตว่าเป็นไปตามปกติหรือไม่ ตรวจปรสิตภายนอก เพื่อลดความเสี่ยงต่างๆ ที่จะมีผลเสียต่อสุขภาพปลานิลให้เหลือน้อยที่สุด

สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเม)
อ.น.สพ.ดร. ภัทรพล เปี่ยมสมบูรณ์ (หมอเอก)

What cause diseases in Tilapia ???

Diseases in tilapia may cause by several factors. But, actually, if you look closely, there are only 3 factors that relate to disease occurrence, which are FISH, AGENT (bacteria, virus, parasite, etc.), and Environment (fish pond). There is a complex relationship between these factors, and when there is an imbalance, disease is likely to occur. Those imbalance situation may be:
     - increasing number of weak fish in the pond
     - the agent is getting stronger and increase in number which can spread more effectively
     - changes in water quality parameters that support the spreading of the agent and induce stress in fish, such as too high stocking density, poor water quality (high ammonia, low oxygen, etc..), bad weather, and poor management (for example, when there is too many leftover feed in the pond which lead to bad water quality -> stress fish -> weakness -> disease). Therefore, farmer should pay close attention right from the beginning by:
     - selecting good quality fish for broodstock
     - use high quality fry for stocking
     - use optimum stocking density
     - routinely observe fish behavior
     - check water quality routinely and adjust to the optimum level
     - carried out health management plans, such as checking growth rate, examining ectoparasite, etc.
All these management strategies are aimed to prevent any riskthat may has an effect to this relationship of FISH, AGENT and Environment!

Mintra Lukkana, DVM, MSc, PhD
Pathradol Piamsomboon , DVM , PhD