กรมอุตุนิยมวิทยา ออกประกาศแจ้งเรื่อง "การเข้าสู่ฤดูร้อนของประเทศไทย ปี 2560" และอธิบดีกรมอุตุนิยมวิทยาก็ออกมาให้ข่าวว่าฤดูร้อนของไทยในปีนี้อุณหภูมิจะค่อนข้างสูงประมาณ 42 - 43 องศาเซลเซียส โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเดือนเมษายนและจะหมดฤดูร้อนประมาณกลางเดือนพฤษภาคม 2560 ภาคที่ร้อนที่สุด คือ ภาคเหนือ รองลงมา คือ อิสานและภาคกลางตามลำดับ ฟังแบบนี้หลายๆ คนเริ่มกังวลว่าอุณหภูมิในหน้าร้อนรอบนี้จะผลต่อสุขภาพปลายังไง เพราะโดยทั่วไปค่าอุณหภูมิน้ำที่เหมาะสมสำหรับการเลี้ยงปลาในเขตร้อนอยู่ในช่วง 25-32 องศาเซลเซียส

อุณหภูมิของสภาพแวดล้อมมีผลต่ออุณหภูมิภายในร่างกายของปลาเนื่องจากปลาเป็นสัตว์เลือดเย็น การตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันโรคจะเป็นปกติเมื่ออุณหภูมิน้ำอยู่ในช่วงเดียวกับอุณหภูมิทางสรีระ (physiological range) ปลาจะมีอัตราการเผาผลาญของร่างกาย (metabolic rates) เพิ่มขึ้นถ้าน้ำมีอุณหภูมิสูงขึ้นสำหรับปลาส่วนใหญ่ถ้าอุณหภูมิของน้ำเพิ่มขึ้น 10 องศาเซลเซียสจะมีผลให้อัตราการเผาผลาญของร่างกายเพิ่มขึ้นเป็นสองเท่าของปกติ ซึ่งสัตว์น้ำแต่ละชนิดจะมีความสามารถในการปรับตัวต่ออุณหภูมิและอัตราการเผาผลาญของร่างกายที่เพิ่มขึ้นแตกต่างกันไป เมื่ออุณหภูมิน้ำสูงขึ้นจะพบว่าปลามีการว่ายน้ำมากขึ้นการทำงานของระบบย่อยอาหารเพิ่มขึ้นและมีอัตราการหายใจที่เร็วขึ้น สังเกตได้จากความถี่ในการเปิดปิดของแผ่นปิดเหงือกการเพิ่มอัตราการหายใจทำให้ปริมาณการใช้ออกซิเจนเพิ่มขึ้นซึ่งอาจเป็นอันตรายหากสภาวะนี้คงอยู่หรือเพิ่มขึ้นเป็นระยะเวลานาน ซึ่งมีผลต่อปริมาณออกซิเจนที่ละลายในบ่อเลี้ยงถูกใช้ไปเรื่อยๆ ทั้งจากปลา พืชน้ำและแพลงตอนพืช เมื่อถึงสภาวะที่ปลาทนร้อนไม่ได้หรือมีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิฉับพลันปลาจะปรับสภาพไม่ทันรวมทั้งอาจขาดออกซิเจนและตายได้อุณหภูมิน้ำจะเปลี่ยนแปลงไปตามสภาพอากาศแล้วยังมีปัจจัยอื่นๆ อีกที่มีผลต่ออุณหภูมิของน้ำ เช่น ความแรงลม ความลึกของแหล่งน้ำ ความเข้มของแสงอาทิตย์ และความโปร่งของน้ำด้วยเช่นกันและนอกจากอุณหภูมิจะมีผลต่อสัตว์น้ำแล้วยังมีผลต่อคุณภาพน้ำด้านอื่นๆ ด้วย เช่น ปริมาณออกซิเจนละลายน้ำ ความหนืดของน้ำ การแบ่งชั้นของน้ำ จึงควรเฝ้าระวังตรวจสอบอุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลงอย่างสม่ำเสมอและควรมีแผน/มาตรการในการควบคุมอุณหภูมิในบ่อเลี้ยง เช่นการติดตั้งตาข่ายกรองแสงเพื่อลดความเข้มแสงของดวงอาทิตย์ที่ส่องลงในบ่อเลี้ยง เพื่อให้อุณหภูมิเปลี่ยนแปลงหรือส่งผลกระทบต่อสุขภาพปลาให้น้อยที่สุด

สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเม)
อ.น.สพ.ดร. ภัทรพล เปี่ยมสมบูรณ์ (หมอเอก)

The Thai Meteorological Department has announced “The beginning of summer of Thailand 2017” The director general has stated that “High temperature is expected, in the range between 42-43 o C, especially during April which the summer will end in mid-May. The highest temperature is expected in the northern part, follows by the north-eastern and the central region.”

The statement may cause some concerns to the farmers that this hot weather might affect their fish.

Basically, the optimum temperature for tropical fish culture is between 25-32 o C.

And. Have you ever wonder “Why surrounding temperature is so important to fish?”

Because,

Fish are poikilothermic (cold-blooded) animal, which means their body temperature varies, depending on the surrounding temperature.

More, the immune system of fish can function properly only when the surrounding temperature are in normal physiological range. For example, if the water temperature rises for 10 o C, fish metabolic rate may be double.

So. What you can see when water temperature increases?

     - First, you may see the fish swim faster and their metabolic rate increases

     - Increase breathing. You may observe that fish move their operculum faster.

     - When fish in the pond is breathing faster, this means much more oxygen is being used. Therefore, dissolve oxygen (D.O.) will reduce significantly. This is dangerous! Because, in low oxygen situation, fish are weaker and might die from oxygen depletion and they would less resistance to the abrupt temperature change.

Not only air temperature has effect on water temperature, other factors such as, wind speed, water depth, light intensity and water turbidity also have some influences. Therefore, farm owner should have plan to manage the temperature in culture ponds.

For example, installing “shading net” to reduce light intensity that may cause excessive temperature change and damage our fish.

Mintra Lukkana, DVM, MSc, PhD
Pathradol Piamsomboon , DVM , PhD