การศึกษาด้านการทำงานและประสิทธิภาพของโปรไบโอติกที่เกี่ยวข้องกับการต้านเชื้อไวรัส (Antiviral activity) และต้านเชื้อรา (Antifungal activity) ในการเลี้ยงสัตว์น้ำนั้นยังมีการศึกษาไม่มาก ถึงแม้ในคนเองก็ตามการนำโปรไบโอติกมาใช้แก้ปัญหาการติดเชื้อไวรัสและเชื้อราก็ยังถือเป็นแนวคิดใหม่ (new concept) อย่างไรก็ตามในช่วงหลายปีที่ผ่านมาพบว่ามีข้อมูลด้านการศึกษาในสัตว์น้ำที่เกี่ยวกับประสิทธิภาพของโปรไบโอติกต่อการต้านเชื้อไวรัสเพิ่มขึ้นมาก ตัวอย่างเช่นการให้โปรไบโอติกแบคทีเรียสายพันธุ์ Bacillus megaterium ผสมอาหารให้กุ้งกินเพิ่มความต้านทานต่อการติดเชื้อไวรัส White spot syndrome (WSSV) ที่ก่อโรคจุดขาวในกุ้งขาว (Litopenaeus vannamei) นอกจากนี้ การนำโปรไบโอติกแบคทีเรียจำพวกแลคโตบาซิลลัสที่เป็นสายพันธุ์เดียวหรือผสมกับเชื้อโปรไบโอติก Sporolactobacillus ก็พบว่าให้ผลดีต่อการต้านทานโรค lymphocystis ที่มีสาเหตุจากการติดเชื้อไวรัสในปลาโอลีฟฟลาวเดอร์ (olive flounder) สำหรับประสิทธิภาพของการต้านเชื้อรานั้น ยิ่งมีการศึกษาอยู่น้อยมากเกี่ยวกับผลต้านเชื้อราที่ก่อโรคต่างๆ เคยมีรายงานการทดลองแยกเชื้อ Aeromonas media จากปลาไหล (Anguilla australis) และนำมาทดลองประสิทธิภาพการยับยั้งเชื้อราในห้องปฏิบัติการพบว่ามีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อรา Saprolegnia sp. ซึ่งพบได้ทั่วไปในแหล่งน้ำ อย่างไรก็ตามยังคงเป็นการศึกษาในห้องทดลองและยังมีการทดลองประสิทธิภาพของเชื้อโปรไบโอติกแบคทีเรีย Lactobacillus plantarum ว่าสามารถยับยั้งเชื้อรา Saprolegnia parasitica ที่พบในปลาดุก (Pangasius hypophthalamus) ได้ ทั้งนี้การศึกษาประสิทธิภาพของโปรไบโอติกแบคทีเรียที่มีผลต้านเชื้อไวรัสและต้านเชื้อราในการเลี้ยงสัตว์น้ำนั้น ก็ยังคงมีการศึกษาพัฒนาต่อเนื่องต่อไป

สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเม)
อ.น.สพ.ดร. ภัทรพล เปี่ยมสมบูรณ์ (หมอเอก) 

The use of probiotics on prevention of virus and fungus is a new concept in aquatic or even human medicine. In our society, there are increasing studies regarding the use of probiotics to fight against virus infection in fish and shrimp. For example:

     - The use of probiotics, Bacillus megaterium mixed with shrimp feed. The result revealed that Pacific white shrimp were more resistance to White spot disease (WSD) after being fed by this combination.

     - Olive flounders fed with Bacillus + Sporolactobacillus were found to be more resistance to lymphocystis, a common viral disease in fish.

On the other hand, there are only a few studies about antifungal activity of probiotics in aquaculture.

Bacteria Aeromonas media were isolated from shortfin eel (Anguilla australis) and were used as probiotics against fungi, Saprolegnia sp. which are abundant in aquatic environment. However, this study was performed under laboratory condition.

In addition, there was a study showing that probiotics Lactobacillus plantarum were used to inhibit aquatic fungi, Saprolegnia parasitica infection in striped catfish (Pangasius hypophthalmus).

However, we still need to learn more about probiotics and their functions against virus and fungi in aquaculture. If there is any breakthrough in this topic, you can be sure that we will tell you firsthand!

Mintra Lukkana, DVM, MSc, PhD
Pathradol Piamsomboon , DVM , PhD