โปรไบโอติกส่วนใหญ่ที่พบในทางเดินอาหารมีผลต่อกระบวนการทำงานของระบบทางเดินอาหาร เป็นประโยชน์ต่อกระบวนการย่อยอาหารของสัตว์โดยเพิ่มจำนวนและผลิตเอนไซม์ออกมาภายนอกเซลล์ เช่น เอนไซม์โปรติเอส (proteases) เอนไซม์ไลเปส (lipases) ซึ่งส่งผลต่อดีต่อการเจริญเติบโตและช่วยเสริมสร้างการเจริญเติบโตของสัตว์ที่ได้รับโปรไบโอติกดังกล่าว ทำให้เพิ่มการย่อยได้เพิ่มการดูดซึมอาหารรวมถึงการนำสารอาหารไปใช้ อย่างไรก็ตาม การใช้โปรไบโอติกในความเข้มข้นสูงอาจไม่สัมพันธ์กับการเจริญเติบโตที่ดีขึ้น เนื่องจากโปรไบโอติกแบคทีเรียชนิดต่างๆ มีหน้าที่แตกต่างกันในการส่งเสริมการเจริญเติบโตและการใช้สารอาหารในปลาที่แตกต่างกัน

นอกจากนี้ประสิทธิภาพของโปรไบโอติกในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำยังขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น อุณหภูมิของร่างกาย ระดับเอ็นไซม์ และคุณภาพน้ำ ปัจจุบันมีผลการวิจัยหลายฉบับแสดงให้เห็นว่าสัตว์จะมีการดูดซึมนำสารอาหารไปใช้ได้มากขึ้น เนื่องจากเอนไซม์ย่อยอาหารมาช่วยปรับปรุงประสิทธิภาพการย่อย เช่น เอนไซม์โปรติเอสจะย่อยเปปไทด์ (peptide) ออกเป็นกรดอะมิโน (amino acid) ที่สัตว์สามารถดูดซึมไปใช้ได้ทำให้ช่วยเสริมการเจริญเติบโตของสัตว์

โดยการทำงานของโปรไบโอติกที่ช่วยปรับปรุงการเจริญเติบโตและการใช้อาหารในปลามีความสัมพันธ์กับการประสิทธิภาพการย่อยได้ของอาหาร มีการศึกษาคุณสมบัติของการผลิตเอนไซม์ในโปรไบโอติกหลายชนิด เช่น Bacillus subtilis สามารถสร้างเอนไซม์ อะไมเลส (amylase) โปรติเอส (protease) พุลลาเนส (pullanase) ไคติเนส (chitinase) ไซลาเนส (xylanase) และไลเปส (lipase) Bacillus megaterium

สามารถสร้างเอนไซม์อะไมเลส และโปรติเอส Bacillus licheniformis สร้างเอนซ์โปรติเอส จากประโยชน์ดังกล่าวทำให้ปัจจุบันหลายๆ ฟาร์มมีการผสมอาหารสัตว์น้ำด้วยโปรไบโอติกแบคทีเรียเพื่อหวังผลในการเสริมการเจริญเติบโตของสัตว์นั่นเอง

สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเม)
อ.น.สพ.ดร. ภัทรพล เปี่ยมสมบูรณ์ (หมอเอก) 

Probiotics are well known to have benefits to our digestive system. They produce digestive enzymes such as proteases and lipases. These enzymes assist in food digestion and nutrients absorption which support growth in animals and human.  

               However, it doesn’t mean that using more amount of probiotics will always result in better growth rate. There are several factors that relate to the growth of our fish, including types of probiotics being used and host conditions such as body temperature and level of enzymes.

                Many scientific studies have showed that animals including fish have better feed utilization efficiency when fed with probiotics.

               As mentioned earlier, “proteases”, an enzyme produced by many probiotics helps breakdown “peptide” into amino acids so the animal can absorb them better.

               Several probiotics used in aquaculture also produce these enzymes, for example:

 Bacillus subtilis produce enzyme amylase, protease, pullulanase, chitinase, xylanase and lipase.

Bacillus megaterium produce enzyme amylase and protease. Bacillus licheniformis produce enzyme protease.

            From this reason, probiotics are widely used in animal production in order to improve growth and support health of the animal.

Mintra Lukkana, DVM, MSc, PhD
Pathradol Piamsomboon , DVM , PhD