การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำในปัจจุบันต้องการให้ได้ปริมาณผลผลิตสัตว์น้ำมากที่สุดในเวลาการเลี้ยงที่สั้นที่สุดเท่าที่จะสามารถจัดการการผลิตได้ การจัดการเหล่านี้ทำให้สภาวะแวดล้อมในบ่อทำได้ยากเนื่องจากจะต้องเลี้ยงสัตว์น้ำอย่างหนาแน่นเพื่อให้ได้ผลผลิตที่เพิ่มมากขึ้นทำให้เกิดความเครียดในสัตว์น้ำได้ เคยมีรายงานถึงเรื่องความเครียดนี้ในปลาม้าลาย (Zebrafish) โดยพบว่าความเครียดมีผลลดการสังเคราะห์โปรตีนที่ใช้สร้างกล้ามเนื้อของปลา ด้วยเหตุนี้เลยมีการพยายามศึกษาวิธีที่สามารถจะเพิ่มความอดทนหรือเพิ่มความต้านทานต่อความเครียดของปลาระหว่างการเลี้ยงปัจจุบันมีรายงานการศึกษาที่มีการนำโปรไบโอติกมาใช้แก้ปัญหาดังกล่าวโดยใช้เชื้อ Lactobacillus delbrueckii ssp. Delbrueckii เสริมอาหารให้ปลากะพงกิน ตลอดช่วงเวลา 25 ถึง 59 วัน และประเมินการเจริญเติบโตของปลาร่วมกับตรวจปริมาณฮอร์โมนคอร์ติซอลในเนื้อเยื่อปลา ซึ่งฮอร์โมนคอร์ติซอลเป็นสารที่บ่งชี้ความเครียดมีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงกับการตอบสนองต่อความเครียดของสัตว์ สำหรับระดับคอร์ติซอลที่พบในปลาที่ได้รับโปรไบโอติกมีค่าต่ำกว่ากลุ่มควบคุมที่ไม่ได้กินโปรไบโอติกอย่างมีนัยสำคัญ

นอกจากนี้ยังมีการทดลองใช้ความร้อนช็อตปลาบึกเพื่อให้เกิดความเครียดและเปรียบเทียบอัตราการตายระหว่างปลากลุ่มที่ได้รับโปรไบโอติกประกอบด้วย Bacillus subtilis, Lactobacillus acidophilus, Clostridium butyricum และ Saccharomyces cerevisiae กับปลากลุ่มควบคุมที่ไม่ได้กินโปรไบโอติก พบว่าปลากลุ่มที่ได้รับโปรไบโอติกมีความทนทานต่อการทดสอบความเครียดมากกว่ากลุ่มควบคุมตัวอย่างผลการศึกษาเหล่านี้แสดงให้เห็นว่าการนำโปรไบโอติกมาใช้เสริมอาหารสำหรับเลี้ยงปลามีแนวโน้มช่วยให้ปลามีความต้านทานและอดทนต่อความเครียดที่เกิดขึ้นระว่างการเลี้ยงได้

สัตวแพทย์หญิง ดร.มินตรา ลักขณา (หมอเม)
อ.น.สพ.ดร. ภัทรพล เปี่ยมสมบูรณ์ (หมอเอก) 

Probiotics and their functions: Stress reduction

Aquaculture has shifted from a local, backyard pond to an intensive aquaculture system which aims to obtain the maximum production. This system requires a lot of attention and manipulation. Animals are kept in high density pond which obviously resulted in excessive “Stress”

As commonly known, ‘Stress” is bad for health, for both human and animal.

There was a study in Zebrafish, showing that stress can cause reduction of proteins used in muscle production. This is why scientists are looking for a way to increase stress endurance during culture process.

“Probiotics” also take part in these studies. Lactobacillus delbrueckii, subspecies Delbrueckii was used as feed additive for Sea Bass. During the 25-59 day of trial, growth and stress parameter such as cortisol level were monitored. Cortisol is a hormone triggered by stress and it was found that the group fed with probiotics supplement significantly had lower cortisol level.

Another study in Giant catfish showing that fish fed with probiotics Bacillus subtilis, Lactobacillus acidophilus, Clostridium butyricum and Saccharomyces cerevisiae can withstand more stress from injuries (fish were expose to heat and electricity) than control group.

These were just a few examples of the effect of probiotics to stress. Many more researches have proved that Probiotics indeed help fish to fight against stress occurs during culture.

Mintra Lukkana, DVM, MSc, PhD
Pathradol Piamsomboon , DVM , PhD